การบรรเทาอาการปวด บวมจากอุบัติเหตุหกล้ม การปะทะ ระหว่างการเล่นกีฬา หรือเกิดจากกล้ามเนื้อเคล็ดขัดยอกเฉียบพลัน และเกิดจากกล้ามเนื้อที่มีการอักเสบเรื้อรัง โดยวิธีการบรรเทาอาการปวด บวมสามารถทำได้ด้วยการประคบ ไม่ว่าจะเป็นการ’ประคบร้อน ประคบเย็น’ ก็ล้วนเป็นวิธีการดูแลปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้เป็นอย่างดี
ประคบร้อน VS ประคบเย็น
ประคบร้อน
การเลือกใช้วิธีการประคบร้อนก็ต่อเมื่อ มีอาการปวดตามตำแหน่งของร่างกายเป็นระยะเวลานาน เช่น มีอาการปวดคอ บ่า หลัง หรือบริเวณอื่นๆ ในกลุ่มพนักงานออฟฟิศที่นั่งทำงานในท่าเดิมเป็นเวลานานๆ ทำให้กล้ามเนื้อมีความเกร็งตัว และเกิดกลุ่มอาการกล้ามเนื้ออักเสบเรื้อรังได้ ซึ่งการประคบร้อนก็จะช่วยทำให้หลอดเลือดเกิดการขยายตัวขึ้น เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดได้ดีขึ้น และยังช่วยคลายกล้ามเนื้อที่เกิดความตึงตัวให้เกิดความยืดหยุ่นได้ดีขึ้นอีกด้วย นอกจากอาการปวดกล้ามเนื้อรังยังสามารถใช้การประคบร้อนกับอาการกล้ามเนื้อเกร็ง ข้อติด หรือการบาดเจ็บที่ระยะกึ่งเฉียบพลัน เช่น เส้นเอ็นอักเสบ เป็นต้น และอีกอาการในผู้หญิงอย่างอาการปวดท้องประจำเดือนก็สามารถประคบร้อนเพื่อบรรเทาอาการปวดได้เช่นเดียวกัน
โดยอุปกรณ์ที่ใช้ประคบร้อนที่สามารถหาได้ง่ายๆ เลยก็คือ กระเป๋าน้ำร้อน โดยอุณภูมิที่เหมาะสมประมาณไม่เกิน 45 องศาเซลเซียส วางไปบนตำแหน่งที่มีอาการปวดแต่ถ้าหากร้อนเกินไปให้หาผ้ามาพันรองกระเป๋าน้ำร้อนเพื่อไม่ให้ร้อนเกิน เพราะหากร้อนเกินไปอาจจะส่งผลให้เกิดอาการเบิร์นที่ผิวหนังได้ โดยวางไว้ประมาณ 15- 20 นาที วางประมาณ 1-2 ครั้ง/วัน และถ้าหากไม่มีกระเป๋าน้ำร้อนก็สามารถใช้ผ้าน้ำขนหนูชุบน้ำร้อน แล้วบิดให้หมาดแล้ววางตำแหน่งที่มีอาการปวด โดยวางไว้ประมาณ 2- 3 นาที ทำซ้้ำ 5-7 ครั้ง และถ้าตำแหน่งที่มีการปวดอย่างมือ เท้า ที่กระเป๋าน้ำร้อนให้ร้อนได้ไม่สะดวกสามารถเปลี่ยนเป็นการแช่น้ำอุ่นได้ วิธีนี้ก็ให้ผลที่เทียบเท่ากันกับวิธีอื่นๆ โดยน้ำควรจะไม่ร้อนเกินไปและแช่ไว้ประมาณ 15-20 นาที และวางประมาณ 1-2 ครั้ง/วัน
ประคบเย็น
การประคบเย็น เป็นวิธีการปฐมพยาบาลเบื้องต้นอาการบาดเจ็บในระยะเฉียบพลันที่มีอาการปวด บวม แดง ร้อน เช่น การประสบอุบัติเหตุหกล้ม ข้อเท้าแพลง หรือแผลฟกช้ำ เป็นต้น โดยการประคบเย็นจะช่วยทำให้หลอดเลือดหดตัว เพื่อลดระยะของการอักเสบ บวมและแดงลงได้ และยังสามารถช่วยลดอาการปวด และลดการเกร็งของกล้ามเนื้อเพื่อทำให้เกิดความสบายได้ด้วย
โดยอุปกรณ์ที่ใช้ในการประคบเย็นที่สามารถทำได้เองง่ายๆ อย่างนำข้ำแข็งมาใส่ถุงและใส่น้ำลงไปอย่างละครึ่ง ไม่ให้เกิดอุณภูมิที่เย็นจัดเกินไปเพราะหากอุณหภูมิที่เย็นจัดเกินไปก็อาจจะเกิดการกัดที่ผิวหนังได้ ควรนำผ้ามาพันรอบถุงก่อนวางไปยังตำแหน่งที่มีอาการปวด บวม เพื่อลดอุณหภูมิที่เย็นจนเกินไป โดยประคบไว้ประมาณ 15- 20 นาที วางประมาณ 1-2 ครั้ง/วัน หรือถ้าหากใครที่สามารถหาซื้อเจลเย็นได้ ก็แค่นำแผ่นเจลเย็นนั้นไปแช่ในช่องฟรีสเมื่อต้องการใช้ก็แค่นำมาห่อผ้าและวางในตำแหน่งที่มีอาการได้เลย และยังสามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้อีกเรื่อยๆ เพียงแค่นำกลับไปแช่ไว้ในตู้เย็น โดยระยะเวลาในการวางก็ใช้ประมาณ 15 -20 นาที และวางประมาณ 1-2 ครั้ง/วัน เช่นกัน
หากมีอาการเหล่านี้ไม่ควรประคบร้อนและประคบเย็น
ในการรักษาด้วยการ’ประคบร้อน ประคบเย็น’ ก็มีข้อจำกัดในโรคและอาการบางอย่าง เช่น คนที่ภาวะบกพร่องในการรับรู้ความสึก เพราะอาจจะบอกไม่ได้ว่าเย็นหรือร้อนเกินไป หรือในคนที่มีความดันโลหิตสูงหากวางประคบเย็นไปก็อาจจะต้องคอยถามว่า มีอาการเวียนศีรษะ หน้ามืดหรือไม่ หรือบางคนอาจจะเป็นโรคแพ้ความเย็น ผื่นขึ้น หรือลมพิษขึ้นได้ และในการประคบร้อนอาจจะต้องระวังในคนที่มีบาดแผลในระยะเฉียบพลัน อาจจะกระตุ้นให้เกิดการอักเสบเพิ่มขึ้นได้ คนที่ภาวะเลือดออกง่าย หรือคนที่มีแผลเปิด และยิ่งเฉพาะคนที่เป็นมะเร็งยิ่งไม่ควรได้รับการประคบร้อน และสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงทั้งประคบร้อนและประคบเย็นคือ บุคคลที่ไม่สามารถสื่อสารได้รู้เรื่อง มีภาวะการสื่อสารที่ผิดปกติ เพราะอาจจะทำให้บอกไม่ได้ว่าตอนนี้รู้สึกร้อนหรือเย็นเกินไป
หากนั่งดี ประคบอะไรก็ไม่จำเป็น
การนั่งทำงานในท่าเดิมเป็นระยะเวลานานๆ ทำให้เกิดการตึงตัว และเกิดการเกร็งของกล้ามเนื้อซ้ำๆได้ จนทำให้กล้ามเนื้อเกิดอาการอักเสบเรื้อรังส่งผลทำให้เกิดเป็นอาการปวดขึ้นมาได้ จึงต้องมีการรักษาด้วยการประคบร้อนดังนั้นถ้าหากเราปรับท่านั่งในการทำงานได้ดี ก็จะสามารถช่วยลดการเกร็งของกล้ามเนื้อบริเวณคอ บ่า และหลังได้ และถ้ายิ่งมีตัวช่วยอย่างเบาะรองหลังและเบาะรองนั้ง รุ่นเออร์โกคุชชั่น เบาะรุ่นใหม่ของ Bewell ที่ออกแบบร่วมกับนักกายภาพบำบัดที่จะมาช่วยปรับและกระตุ้นให้เกิดท่านั่งที่ดี เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ และทำให้การนั่งสบายมากขึ้น ด้วยตัวเบาะทำจากวัสดุคุณภาพอย่างเมมโมรี่โฟมแท้ 100% นั่งแล้วไม่ยุบ สามารถคืนตัวได้ พร้อมทั้งผสมถ่านไม้ไผ่ชาร์โคลเพื่อลดกลิ่นอับและความอับชื้นที่อาจเกิดจากตอนนั่งทำงานได้ ด้วยสรีระของเบาะที่ออกแบบมาให้เขากับรูปร่างของสรีระคนไทยมากยิ่งคน ก็ยิ่งตอบโจทย์การนั่งทำงานในออฟฟิศนานๆได้อย่างหายห่วงเลยทีเดียว